Ээлжийн амралтын мөнгө хэрхэн тооцдог вэ?

Ээлжийн амралт олгох, ээлжийн амралтын цалин тооцох журам 

Ээлжийн амралтын мөнгө нь ажилтны цалинтай холбоотой бөгөөд ажилтанд амралтын өдрүүдийн хугацаанд олгодог төлбөр юм. Энэ мөнгө нь ажилтны амралт авах үед өөрийн ажилласан өдрүүдийн оронд олгогддог бөгөөд ажилтны нөхцөл байдал, ажлын ачаалал, амралтын өдөр тооцоолохоос хамаарна. Монгол Улсын хөдөлмөрийн хуулиар ээлжийн амралтын мөнгө нь цалингийн оронд өгөгддөг бөгөөд энэ нь тухайн ажилтны үндсэн цалингийн хэмжээ болон бусад нөхцлүүдээс хамаардаг.

1. Ээлжийн амралтын мөнгө гэж юу вэ?

Ээлжийн амралтын мөнгө нь ажилтны амралтын өдрүүдийн хөлс буюу цалинтай амралтын үеийн мөнгө юм. Ажилтны амралт авах үед уг мөнгө нь ажилтны үндсэн цалингийн оронд олгогдож, тухайн амралтын өдрийн хөлсийг ажилтанд нөхөн олгох зорилготой байдаг.

Ээлжийн амралтын мөнгө нь ажилтны хууль ёсны эрхийн нэг хэсэг бөгөөд энэ мөнгийг тухайн байгууллагын ажилтан бүрд зөв тооцоолж, олгох ёстой.

2. Ээлжийн амралтын мөнгийг хэрхэн тооцох вэ?

Ээлжийн амралтын мөнгийг тооцоолох нь ажилтны үндсэн цалингийн хэмжээ, ажилласан өдрүүдийн тоо, амралтын өдрийн тоог үндэслэн тооцоогддог. Үүнийг дараах байдлаар тодорхойлж болно.

2.1 Өдөр тутмын цалин тооцоолох

ЭНД ДАРЖ өөрийн цалингаа бодитоор үнэлүүлээрэй.

Эхлээд ажилтны өдөр тутмын цалинг тооцоолно.

Өдөр тутмын цалин = Нийт сарын цалин ÷ Ажилласан өдрийн тоо
Хэрвээ ажилласан өдрийн тоо 22 өдөр бол (монголын ажиллах стандарт):

Өдөр тутмын цалин = 1,500,000 төгрөг ÷ 22 = 68,181.82 төгрөг

2.2 Ээлжийн амралтын мөнгөний тооцоолол

Амрах өдрүүдийн тоо 15 хоног байвал, ээлжийн амралтын мөнгийг тооцоолохдоо өдөр тутмын цалинг амралтын өдрүүдийн тоогоор үржүүлнэ.

Ээлжийн амралтын мөнгө = Өдөр тутмын цалин × Амралтын өдрийн тоо
Ээлжийн амралтын мөнгө = 68,181.82 төгрөг × 15 = 1,022,727.27 төгрөг

1. Ээлжийн амралтын мөнгө
   Ээлжийн амралтын мөнгө өмнө нь тооцоолсончлон:

   Ээлжийн амралтын мөнгө = 1,022,727.27 төгрөг

2. Нийгмийн даатгалын шимтгэл (НДШ)
   НДШ нь 11.5%-тай бөгөөд:

   НДШ суутгах = 1,022,727.27 төгрөг × 11.5% = 117,613.64 төгрөг

3. Хувийн орлогын албан татвар (ХХОАТ) суутгах
   ХХОАТ нь 10% бөгөөд НДШ суутгасны дараа үлдсэн дүнгээс суутгагдана. Өмнөх тооцоололд:

   ХХОАТ суутгах = (1,022,727.27 төгрөг − 117,613.64 төгрөг) × 10% = 905,113.63 төгрөг × 10% = 90,511.36 төгрөг

   Гэхдээ ХХОАТ-ийн хөнгөлөлт 16,000 төгрөг байгаа учир, энэ хөнгөлөлтийг тусгана.

   ХХОАТ суутгах (хөнгөлөлттэй) = 90,511.36 төгрөг − 16,000 төгрөг = 74,511.36 төгрөг

4. Гарт олгох ээлжийн амралтын мөнгө
   Эцсийн ээлжийн амралтын мөнгийг НДШ болон ХХОАТ-ийг суутгасны дараа тооцно.

   Эцсийн ээлжийн амралтын мөнгө = 1,022,727.27 төгрөг − (117,613.64 төгрөг + 74,511.36 төгрөг)
   Эцсийн ээлжийн амралтын мөнгө = 1,022,727.27 төгрөг − 192,125.00 төгрөг = 830,602.27 төгрөг

2.3 Татвар, шимтгэлүүдийн хураамжийн ач холбогдол

• НДШ: Энэ шимтгэл нь ажилтны эрүүл мэнд, тэтгэвэр, ажилгүйдлийн даатгал, хүүхдийн мөнгө гэх мэт төрийн үйлчилгээний санг санхүүжүүлэхэд хэрэглэгдэнэ. Ажилтны амралт авах үед энэ шимтгэлийг суутгах нь амралтын мөнгөний нийт дүнг бууруулдаг ч ажилтны ирээдүйн нийгмийн даатгалын хураамжид нэмэртэй болно.
• ХХОАТ: ХХОАТ нь иргэдийн орлогоос суутгагдаж, төрийн төсөвт төвлөрдөг. Энэ нь төрийн санхүүгийн бие даасан байдал, улс орны эдийн засгийг дэмжих зорилготой.

3. Цагийн ажилтнуудын ээлжийн амралтын мөнгө

Цагийн ажилтнуудын хувьд ээлжийн амралтын мөнгийг тооцоолохдоо цагийн хөлс болон ажилласан цагийн тоог үндэслэдэг. Цагийн ажилтнуудын ээлжийн амралтын мөнгө нь ажилласан цагийн тоо, цагийн хөлс болон амралтын өдрүүдийн тоо зэргээс хамаардаг.

Жишээ:

• Хэрвээ цагийн хөлс нь 15,000 төгрөг байвал
• Ажилтны 8 цагийн ээлжийн амралт авсан тохиолдолд:

Ээлжийн амралтын мөнгө = 15,000 төгрөг × 8 цаг = 120,000 төгрөг

Цагийн ажилтнуудын хувьд ээлжийн амралтын мөнгө нь цагийн хөлсийг үндэслэн тооцогддог.

4. Ээлжийн амралтын мөнгийг олгох хугацаа

Ээлжийн амралтын мөнгө нь амралт авсны дараа олгогддог. Зарим байгууллагууд энэ мөнгийг ажилтны амралт авсны дараа нэг удаа төлдөг бол зарим нь цалингийн хамт олгож болдог. Ээлжийн амралтын мөнгийг олгох нь байгууллагын бодлого, хүний нөөцийн удирдлагаас хамаардаг.

5. Ээлжийн амралтын мөнгийг зохистой тооцоолохын ач холбогдол

Ээлжийн амралтын мөнгийг зөв тооцоолох нь ажилтны эрхийн нэг хэсэг бөгөөд энэ нь ажилтны амралт авах үед түүний ажлын бүтээмж, эрүүл мэнд, сэтгэл санааг дэмжих зорилготой. Ажилтны амьдралын чанарыг сайжруулах, ажлын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор зөв тооцоолсон ээлжийн амралтын мөнгө нь байгууллагын болон ажилтны сайн сайхны төлөө чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.

6. Холбогдох линкүүд

Хэрэв та ээлжийн амралтын мөнгөний талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл хайж байгаа бол дараах линкүүдээс мэдээлэл авах боломжтой:

1. Монгол Улсын Хөдөлмөрийн хуулийн 15-р зүйл: Монгол Улсын Хөдөлмөрийн хууль
2. Ажилтны эрх зүйн хамгаалалт: Ажилтны эрхийн талаархи мэдээлэл
3. Ээлжийн амралт болон цалинтай амралтын талаархи лавлах: Цалинтай амралт хэрхэн тооцоолох вэ?
4. Монгол Улсын Нийгмийн даатгалын тухай хууль: Нийгмийн даатгалын тухай хууль
5. Хувийн орлогын албан татвар (ХХОАТ): ХХОАТ – МТШТ-ын мэдээлэл

Эдгээр холбоосууд нь ээлжийн амралтын мөнгө болон цалинтай амралтын талаархи хууль, журам болон бодлого зэргийг танилцуулсан болно.

ЭНД ДАРЖ өөрийн цалингаа бодитоор үнэлүүлээрэй.